| خانه > جمعه > خارج از سیاست > ایران در جشنواره‌ی بین‌المللی ادبیات برلین | |||
ایران در جشنواره‌ی بین‌المللی ادبیات برلینناصر غیاثیجشنوارهی بین‌المللی ادبیات برلین امسال نیز مثل هر سال از نهم سپتامبر آغاز شد و تا بیستم سپتامبر ادامه خواهد داشت. در جشنواره‌ی امسال در طول دوازده روز ۲۹۳ برنامه توسط ۲۲۰ نویسنده و شاعر اجرا شد تا مخاطبین با تازه‌ترین گرایشات ادبی در جهان آشنا شوند. این برنامه‌ها شامل شعرخوانی، داستان‌خوانی، گفتگو با شاعران و نویسندگان، ادبیات کودکان و نوجوانان، رمان‌های به فیلم‌درآمده و البته بحث‌های سیاسی است. اسامی برخی از نویسندگان و هنرمندان ایرانی مهمان این جشنواره در سال‌های گذشته از این قرار بوده است: محمدرضا یوسفی، فرج سرکوهی، سهراب مهدوی، محمد محمدعلی، شوشا گوپی، آذر نفیسی و فرشید شفیعی. میهمان ِ ایرانی ِ امسال این جشنواره امیرحسن چهلتن است. در گزارشی که در پی می‌آید، ضمن معرفی اجمالی برنامه‌های جشنواره، اشاره‌ی کوتاهی به بازتاب اعتراضات مردم ایران به انتخابات ریاست جمهوری در آن را می‌خوانید. برگزارکنندگان این جشنواره هدف اصلی آن را ایجاد ارتباط و آشنایی بین اهل قلم جهان از یک سو و ارتباط با مخاطب از سویی دیگر اعلام کرده‌اند و نوشته‌اند: «در روزهای برگزاری جشنواره شاعر عرب با داستان‌نویس ِ آمریکایی، شاعر کره جنوبی با همکار روسی و رمان‌نویس آفریقای جنوبی با قلم‌زنان ِ آلبانیایی ملاقات می‌کند. کشف چهره‌های جدید ِ نویسنده و شاعر در کنار عرضه‌ی آثار بزرگان و شناخته‌شدگان ِ عرصه‌ی جهانی ادبیات و نیز آشنایی مخاطبین با تحولات ادبیات معاصر جهان و گرایشات ادبی موجود در آن از دیگر اهداف این جشنواره است.»
برنامه‌ی امسال جشنواره برنامه‌های اصلی جشنواره‌ی امسال در هفت بخش به ترتیبی که در زیر می‌آید، تقسیم شده بود. در کنار این بخش‌ها برنامه‌های موسیقی و تئاتر و کتاب‌خوانی در مدارس و زندان‌ها نیز انجام گرفت. ادبیات ِ جهان هر یک از هفت عضو هیئت داوارن یک شاعر و یک نویسنده را برای شرکت در جشنواره انتخاب کرده بودند تا از این طریق شرکت‌کنندگان جشنواره، در کنار چهره‌هایی با آوازه‌ی جهانی، با کشف‌های جدید ادبیات جهان نیز آشنا شوند. شهر فرنگ به معرفی نویسندگان و شاعرانی پرداخت که از طرف مدیریت جشنواره دعوت شده بودند. ادبیات کودکان و نوجوانان بین‌المللی در این بخش نویسندگان رمان و داستان و شعر و نقاشان ِ کتاب‌های ادبیات کودکان و جوانان به مخاطبین معرفی شدند و در کارگاه‌ها و کتاب‌خوانی‌ها و دیدار از مدارس و شرکت در جشن‌های مخصوص خانواده‌ها با شرکت‌کنندگان به گفتگو نشستند. کانون کانون ِ امسال ِ جشنواره ادبیات جهان عرب است. در کتابچه‌ی راهنمای جشنواره آمده بود: « ادبیات عرب از سویی نگاه به سنت روایی خویش دارد و از سویی دیگر در طی سی سال گذشته از مدرنیسم جهان غرب نیز بهره‌ها برده است.»
بازتاب موضوعات روز ِ مربوط به سیاست، محیط زیست و فرهنگ در این بخش مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. برنامه‌ی امسال اختصاص داشت به مسایل فرهنگی و ادبی ِ جهان عرب، ماه‌های نخست دولت باراک اوباما، مافیا، زندگی در شهرهای بمبئی و سارایوو و اسکندریه و نیز نارآمی‌های اخیر ایران. در همین رابطه جشنواره‌ی ادبیات امسال برلین برنامه‌ای برگزار کرد تحت عنوان «ترک خوردن ِ ظاهر فریبنده‌ی اتحاد» که منظور از آن از هم گسستن اتحاد ظاهری حاکمین وقت ایران بوده است. در این برنامه امیرحسن چهلتن نویسنده‌ی ایرانی، نوید کرمانی نویسنده و روزنامه‌نگار و اسلام‌شناس ِ آلمانی - ایرانی درباره‌ی اوضاع جاری ایران گفتگو کردند. گرداننده‌ی این برنامه جمشید فاروقی، مدیر رادیو دویچه وله بود. در اعلامیه‌ی دعوت برای شرکت در این برنامه آمده بود: «امیرحسن چهلتن و نوید کرمانی در مورد آینده‌ی جنبش اعتراضی، اتحاد ناپایدار ِ حکومتی‌ها و آینده‌ی سیاسی ِ احمدی‌نژاد گفتگو می‌کنند.» و در ادامه پس از اشاره به قتل ندا و تحلیف احمدی‌نژاد و دادگاه‌های نمایشی، به اختلافات درون اردوگاه اصول‌گراین پرداخته و با اشاره به «اختلاف بین شورای نگهبان و احمدی‌نژاد و خامنه‌ای» نوشته بود: «اتحاد به ظاهر فریبنده‌ی اردوگاه محافظه‌کاران در حال از هم گسستن است.» خاطره، حرف بزن! این بخش به بزرگداشت ِ نویسنده‌های از دست رفته می‌پردازد. «وجه امری عنوان این برنامه‌ها که از خودزندگی‌نامه‌نوشت ِ ناباکوف بهره گرفته، دال بر این است که خاطره نیز نیازمند محرکی است تا بیدار شود.» برنامه‌های جانبی در برنامه‌ی جنبی ِ امسال جشنواره بخشی عرضه شده بود به نام: «فراخوان ِ خوانش ِ جهانی برای دمکراسی و آزادی در ایران». در این فراخوان به نهادهای فرهنگی، فرستنده‌های رادیویی و افراد علاقه‌مند پیشنهاد شده بود به بازتاب ِ هرچه بیشتر تلاش ِ برای «دمکراسی و آزادی در ایران» دست یازند. در طی این برنامه که در شانزدهم سپتامبر برگزار شد، ابتدا استفسای دکتر کدیور از آیت الله منتظری در بیستم تیرماه ۱۳۸۸ و سپس فتاوی ایشان روخوانی شد.
ترجمه‌ی فرازهایی از متن فراخوان «هدف از این برنامه نشان دادن همبستگی ِ کامل با اپوزیسیون ِ دمکرات در ایران و اعتراض به دستگیری نیروهای آنان و نیز تاکید بر نمایشی بودن ِ دادگاه‌های آن‌هاست.» در ادامه‌ی فراخوان، پس از برشمردن وعده‌های رهبران انقلاب سال ۱۳۵۷ به مردم مبنی بر آزادی و رفاه، آمده بود:« اینان هنوز درست و حسابی به قدرت نرسیده دست به اعدام ِ بخش ِ بزرگی از مخالفین زدند، ده‌ها هزار دگراندیش را به جوخه‌های اعدام سپردند، فرهنگ ایرانی به نفع فرهنگ اسلامی به نابودی کشاندند، زن‌ها را به انسان‌های درجه دو تنزل دادند و هنر و ادبیات را گرفتار چنبره‌ی سانسور ساختند. مردم ایران سی سال صبر کردند. اما تقلبات ِ آشکار در انتخابات ریاست جمهوری آخرین قطره برای لبریز شدن کاسه‌ی صبر مردم بود. میلیون‌ها نفر به خیابان‌ها رفتند و خواهان پس گرفتن آرای ربوده شده‌شان شدند. این جا بود که ماسک از چهره‌ی قدرت‌مدارن افتاد و رژیم یک شبه تبدیل به دیکتاتوری نظامی آن هم از بدترین نوع ممکن شد.» فراخوان سپس به کشتار تظاهرکنندگان و شکنجه در زندان‌ها پرداخته و از دستگیری و محاکمه و اعتراف‌گیری ِ کسانی می‌گوید که «دهه‌ها در درون حکومت بوده و حالا در صف ِ معترضین ایستاده بودند. این اعتراف‌گیری‌ها بی‌ذره‌ای تردید تحت شکنجه و اجبار بود.» و سرانجام می‌پرسد:«کجاست مشروعیت رژیمی که خود را الهی می‌خواند اما میلیون‌ها انسان مومن را به باتوم می‌بندد، به آن‌ها تیراندازی می‌کند، سر آن‌ها کلاه می‌گذارد و برگزاری مجالس ترحیم برای از دست رفتگان‌شان را ممنوع اعلام می‌کند؟» سال‌های گذشته از برنامه‌های جنبی سال‌های گذشته می‌توان به سالگرد آغاز جنگ در عراق اشاره کرد که برگزارکنندگان جشنواره آن را «روزهای دروغ سیاسی» نامیده بودند. گرامیداشت خاطره‌ی آنا پولیتکوفسکایا، مبارزین علیه رژیم موگابه، مخالفت با سرکوب مردم چین و نیز یادبود محمود درویش از دیگر فعالیت‌های این جشنواره طی سال‌های گذشته بود.  |
لینکدونی
آخرین مطالب
موضوعات
آرشیو ماهانه
|
||
 |
