«ملکوت»، پر از صدای زن است

محمود خوشنام

موسیقی‏دانان جوان، به ویژه آنان که در زمینه‏های مدرن کار می‏کنند، همیشه در همه جای دنیا از حمایت‏های مالی و معنوی سازمان‏های فرهنگی کشور خود بهره‏مند می‏شوند و به یاری آن‏ها است که راه برون‏مرز نیز پیدا می‏کنند.

در ایران پیش از انقلاب نیز کمابیش، همین روند برقرار بود. ولی پس از انقلاب همه‏ی این راه و روش‏های فرهنگی از دستور کار دولت بیرون رفت. حتا هنرجویانی که پیش از انقلاب در برون مرز، با یاری مالی دولت، به تحصیل و مطالعه مشغول بودند، سرگردان به امان خدا رها شدند.

با وجود این، جوانان با همت و پشتکار نه تنها توانستند تحصیلات خود را به پایان ببرند که حتا آفریده‏های‏شان به وسیله‏‏ی ارکسترها و یا در تالارهای شهرهای اروپا و امریکا به اجرا در می‏آید و مورد تحسین ناقدان قرار می‏گیرد.

نادر مشایخی یکی از آن‏ها است که مقیم شهر فرانکفورت در آلمان است. او در سال‏های اخیر، برای مدتی، ارکستر سمفونیک تهران را نیز رهبری کرده است.

نادر مشایخی

نادر مشایخی در سال ۱۳۳۷، در تهران زاده شده، تحصیلات اولیه‏ی خود را در هنرستان عالی موسیقی، در رشته‏ی پیانو و هارمونی، به پایان برده و در سال ۱۳۵۷، برای ادامه‏ی تحصیل، رهسپار وین شده است.

در دوره‏ی نه ساله‏ی مدرسه‏ی عالی موسیقی وین، آهنگ‏سازی، رهبری ارکستر و فوت و فن‏های موسیقی الکترو آکوستیک را آموخته است.

مشایخی، بلافاصله پس از به پایان بردن تحصیل، در سازمان رادیو تلویزیون اتریش، به کار مشغول شده و در سال ۱۳۶۸ یک گروه ویژه‏ی موسیقی، به نام «آنسامبل قرن بیست و یکم» بنیاد کرده است.

مشایخی با موفقیت، توانسته موسیقی معاصر اتریش را در رهبری‏های خود، با موسیقی دوره‏ها و سرزمین‏های دیگر، رودررو سازد و از این راه، رابطه‏ی کشف نشده‏ی میان آن‏ها را آشکار سازد.

از جمله، او در «کنسرت هاوس وین»، آثاری از مدرن‏های اروپایی را با کارهایی از خودش، همراه با آهنگ‏هایی از درویش خان، آهنگ‏ساز سنتی صد سال پیش ایران، به اجرا درآورده است.

مشغله‏ی مهم دیگر مشایخی، کار با ویدئو و کامپیوتر است. با کمک این وسایل، او ترکیبات بی‏شمار صوتی و تصویری به وجود می‏آورد.

مهم‏ترین کار چند رسانه‏ای او، اپرایی با عنوان «ملکوت» است که بر روی داستانی از بهرام صادقی شکل گرفته و برای نخستین بار در سال ۱۳۷۶، در محدوده‏ی جشنواره‏ی هنرهای مدرن وین، به روی صحنه رفته است.

نادر مشایخی در سال‏های اخیر، همیشه خواسته است اپرای ملکوت را به تهران و به روی صحنه‏ی تالار رودکی ببرد. ولی میسر نشده است. به یک دلیل خیلی ساده؛ ملکوت پر از صدای زن است و شنیدن صدای زن در ایران قرن بیست و یکم، هنوز از گناهان کبیره به شمار می‏رود.