Aug 2009

صدای ماندگار مینو جوان

محمود خوشنام: جامعه‌ی موسیقی ایران نیز، چون دیگر حوزه‌های فرهنگی تا سرآغاز قرن خورشیدی جاری، از حضور فعال زنان محروم بوده است. ولی از آن زمان به بعد با شکستن حرمت‌های مذهبی و اخلاقی، زنان نیز وارد گود شدند و رنگ و بویی دیگر به اجراهای موسیقی بخشیدند. مینو جوان در سال ۱۳۱۴ در اصفهان زاده شده، ولی در یک‌سالگی با خانواده رهسپار تهران شده است. از همان خردسالی سخت به موسیقی علاقه داشته و در کودکستان و دبستان و دبیرستان در نمایش‌های مدرسه‌ای شرکت می‌جسته و آواز می‌خوانده است.

داستان‌های زنانه «شاباجی خانم»

ناصر غیاثی: در نگاهی بسیار کلی می‌توان گفت، درون‌مایه‌ی اصلی داستان‌های «شاباجی خانم» بیماری، قتل، عشق و تنهایی است و نویسنده بازتاب این چهار مضمون را در روابط بین دو جنس پیش روی خواننده‌ی کتابش می‌گذارد. کتاب، عنوان یکی از داستان‌ها را بر پیشانی خود دارد. با دقت در عناوین داستان‌ها معلوم می‌شود، ابدالی آن‌ گونه که باید در انتخاب عنوان ـ چه برای کتاب و چه برای داستان‌ها ـ دقت لازم را ندارد و برای آن اهمیت ویژه‌ای قایل نیست. گرچه ابدالی جنسیت شخصیت‌ محوری داستان‌های «شاباجی خانم» را به نسبتی کم و بیش مساوی انتخاب می‌کند، با این وجود اما نمی‌توان منکر برجسته شدن حضور زن در کتاب بود.

معصومیت و گورهای دسته جمعی

ورنا لوکن، ترجمه‌ی ناصر غیاثی: حاشیه‌ی شارلوتنبورگ [محله‌ای در برلین] بسیار ساکت است. امیرحسن چهل‌تن، نویسنده‌ی ایرانی از چند هفته پیش در این‌جا در خانه‌ای میان درختان بلند زندگی‌ می‌کند. روزهای همسرش شهلا، پسرش اشکان و او به این ترتیب می‌گذرد که با بلندپروازی آلمانی یاد بگیرند، ببینید اوضاع برلین چگونه است، برای تفریح کجاها می‌شود رفت و تفریح در واقع چیست. حالا چون احمدی‌نژاد به‌طور قطعی به عنوان رییس جمهور ِ دوباره انتخاب شده اعتبار یافته و محاکمات مخالفنش در جریان است، هرکس به سراغ‌ چهل‌تن و خانواده‌اش می‌رود، می‌خواهد از سیاست حرف بزند.

احمد پژمان، آهنگسازی نئورمانتیک

محمود خوشنام: شمار اندکی از موسیقی‌دانان پیشرو ایران توانستند در سال‌های پس از انقلاب نیز فعال باقی بمانند. البته آنان برای آن‌که از آسیب سفارش و سانسور در امان بمانند، به حوزه‌ی بی‌خطر فیلم روی آوردند. از مرتضی حنانه که بگذریم، گمان می‌کنیم احمد پژمان بیشترین سهم را در ساخت و پرداخت موسیقی فیلم‌های متفاوت به دست آورده باشد. پژمان برای برخورداری از امنیت بیشتر همیشه یک پا در خانه و یک پای بزرگ‌تر در مهاجرت داشته و بیشتر اوقات را در آمریکا به‌سر برده است. احمد پژمان را باید به طور کلی یک آهنگساز رمانتیک مدرن یا نئورمانتیک به‌شمار آورد.

«ملکوت»، پر از صدای زن است

محمود خوشنام: نادر مشایخی مقیم شهر فرانکفورت در آلمان است. او در سال‏های اخیر، برای مدتی، ارکستر سمفونیک تهران را نیز رهبری کرده است. نادر مشایخی در سال ۱۳۳۷، در تهران زاده شده، تحصیلات اولیه‏ی خود را در هنرستان عالی موسیقی، در رشته‏ی پیانو و هارمونی، به پایان برده و در سال ۱۳۵۷، برای ادامه‏ی تحصیل، رهسپار وین شده است. در دوره‏ی نه ساله‏ی مدرسه‏ی عالی موسیقی وین، آهنگ‏سازی، رهبری ارکستر و فوت و فن‏های موسیقی الکترو آکوستیک را آموخته است.

خبرنگاران بازداشت شده

اشپیگل آن‌لاین، ترجمه‌ی ناصر غیاثی: هر سه شهروند آمریکایی دستگیر شده در ایران ژورنالیست‌اند‌. حالا نگرانی‌ها در مورد این زندانیان زیاد شده است. ناظران بیم آن دارند که ممکن است تهران نیز، هم‌چنان که اخیراً کره شمالی، تلاش کند آمریکا را تحت فشار بگذارد. حتا همکاران این گروه سه نفره به آن‌ها انتقاد دارند: آن‌ها در منطقه‌ی آلوده به مین در جست‌وجوی چه بودند؟ آخرین نشانه‌ی حیات یک تلفن بود. وقتی شین باوئر با موبایل به دوستش، شون مکفسل از خودش خبر داد، ساعت به وقت محلی دقیقاً سیزده و سی و سه دقیقه بود.

گزارش یک فرار: زندگی خانواده‌ام را به خطر انداخته‌ام

اشپیگل آن‌لاین، ترجمه‌ی ناصر غیاثی: نگین فراری است. دو هفته است، در هتلی در استانبول زندگی می‌کند، ۲۰۰۰ کیلومتر دور از شهرش تهران، جدا از همسر و دو فرزندش. سوار هواپیما شد چون شواهدی در دست بود که می‌خواهند او را به زندان بیاندازند. چرا که اطلاعات او را زیرنظرگرفته بود. می‌گوید: «من انقلابی مادرزاد نیستم» و سیگاری روشن می‌کند «فقط امیدوارم خدا مرا ببخشد که زندگی خانواده‌ام را به خطر انداخته‌ام.» نگین 36 ساله، زنی کوتاه قد و زیباست. چشم‌های سیاه غمگینی دارد و یک خال‌کوبی روی بازوی چپش است: قلبی پاره پاره. زیاد سیگار می‌کشد.

داریوش دولتشاهی، از تارنوازی تا باغ پروانه‌ها

محمود خوشنام: در این برنامه‌ی «موسیقی‌دانان مهاجر» از آهنگ‌سازی سخن می‌گوییم که از موسیقی سنتی ایران آغاز کرده و به موسیقی الکترونیک در آمریکا رسیده است. او داریوش دولتشاهی است که سال‌هاست در ایالات متحده‌ی آمریکا اقامت دارد؛ ولی هنوز ساز سنتی خود، تار را از یاد نبرده است.