ترانه‌های نو، زیر چشم سانسور

محمود خوشنام

پیش از این گفتیم که در سال‌های ۵۰ سانسوردر برابر ترانه‌های نمادین، حساسیت نشان می‌داد. نفس حضور بعضی از واژه‌ها در متن ترانه‌ها سبب می‌شد که نتوانند مجوز تولید پخش پیدا کنند.

مثلاً واژه‌هایی چون گل سرخ و جنگل در متن‌ها نامطلوب محسوب می‌شد. چرا که اولی خسرو گلسرخی و دومی واقعه سیاهکل را تداعی می‌کرد.

با این همه خیلی از ترانه‌های نو متعهدانه داشت از زیر چشم سانسور به سلامت عبور می‌کرد و حتی از رسانه‌‌های همگانی پخش می‌شد.

همه‌‌ی معیارها در هم ریخته بود و همه چیز بستگی به اوضاع زمانه و برداشت سانسورچیان داشت. از این‌ها گذشته متن‌نویسان به‌اصطلاح متعهد نیز درگیر شور و شر انقلابی بودند و در نماد پروری‌ها مبالغه می‌کردند.

حال که التهابات فروکش ‌کرده است و حتی در بعضی موارد کار به پشیمانی کشیده است، با نگاهی به گذشته می‌توان افراط کاری‌ها را ارز‌یابی کرد.

داریوش اقبالی

به‌ هرحال هر چه بود در هیچ جمعه‌ای از آسمان خون نمی‌بارید و خورشید برای همیشه آسمان میهن ما را ترک نکرده بود. با استبداد موجود می‌شد از راه‌های دیگری نیز مبارزه کرد که کار به ویرانی و پشیمانی نکشد.

برخی از ترانه‌های متعهدانه با اغراقی که در سیاه‌نمایی می‌کردند، در عمل ویرانگران را یاری می‌دادند و هنگامی که از پس گرد و غبار انقلاب چشم گشودند دیدند که خودشان نخستین قربانیان انقلاب هستند.

باری در همان سال‌ها خواننده‌ی تازه نفس، داریوش اقبالی، ترانه شقایق را خواند که اشاره‌ای به شهیدان راه آزادی داشت. متنی بود از اردلان سرفراز که با موسیقی فرید زلاند درآمیخته و به خسرو گلسرخی پیش‌کش شده بود.

در این برنامه به تکه‌ای از شقایق گوش می‌کنیم.