زنان برای اولین‌بار اسقف می‌شوند

کاوه اسفندیاری

در یکی از بی‌سابقه‌ترین و جنجال‌آفرین‌ترین تحولات مسیحیت، کلیسای انجیلی انگلستان تصمیم گرفته است به زنان اجازه دهد تا اسقف شوند.

این تصمیم عالی‌ترین نهاد کلیسای انگلستان، اختلاف شدیدی بین دو طیف سنتی و نوگرای این کلیسا به‌راه انداخته و ابراز تاسف و واکنش تند واتیکان و کلیسای ارتودوکس روسیه را برانگیخته است.

کلیسای انگلستان به پیشوایی اسقف اعظم کانتربری، روان ویلیامز، کلیسای مادر برای هفتاد و هفت میلیون مسیحی انجیلی است و برای همین، در شرایطی که مسیحیت با چالش‌های بیرونی بزرگ نظیر رشد سکولاریسم و اسلام سیاسی مواجه است، تصمیم مناقشه‌برانگیزش مهم تلقی می‌شود.


تصمیم جنجالی

شامگاه دوشنبه، هفتم ژوئیه (هفدهم تیرماه)، مجمع عمومی کلیسای انگلستان تصمیم گرفت با وجود تهدید بیش از هزار و سیصد روحانی مسیحی به کناره‌گیری، مصوبه پذیرش زنان به سمت اسقفی را اجرا کند.

این تصمیم که در دانشگاه یورک، بعد از شش ساعت بحث داغ گرفته شد، محافظه‌کاران مسیحی را در مصاف با نواندیشانی قرار داد که معتقدند زنان نیز می‌توانند هم‌دوش مردان روحانی، آموزه‌های عیسی مسیح را به پیروانش انتقال دهند.

اما شدت اعتراض به‌قدری بوده که خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند که حتی یکی از سنت‌گرایان از این تصمیم کلیسای انگلستان گریست و ابراز شرمساری کرد.

محافظه‌کاران این کلیسا معتقدند پذیرش زنان و همجنس‌گرایان به سمت‌های مذهبی می‌تواند تفاسیر ناصوابی از کتاب مقدس پدید آورد.

کلیسای انجیلی انگلستان تصمیم گرفته است به زنان اجازه دهد تا اسقف شوند

البته تمام مقامات و روحانیون این کلیسا، مخالف انتصاب زنان به سمت اسقفی نبودند، ولی خواستار اصلاح ساختار روحانیت مسیحی به گونه‌ای بودند که سه «سر اسقف» مرد (سمتی تازه) بر عملکرد هر اسقف زن نظارت داشته باشد.

این خواسته را مجمع عمومی کلیسای انگلستان نپذیرفت، زیرا می‌گفت زنان، اسقف‌های درجه دو خواهند شد، ولی قول داده با اعمال برخی اصلاحات، مانند تدوین آیین نامه رفتاری تازه، نظر منتقدانی را که از روی باور مخالف حضور زنان اسقف هستند، جلب کند.

با این حال، ممکن است هزار و سیصد روحانی مسیحی که تهدید به کناره گیری کرده‌اند، پیش از برگزاری اجلاس هفته آینده این کلیسا موسوم به «کنفرانس لمبث» تهدید خود برای انشقاق را عملی کنند. یکی از این سنتی‌ها، پدر دیوید هولدینگ به روزنامه تایمز لندن گفت: «اوضاع دارد بدتر می شود. روشن است که حرکتی گازانبری هست که دارد ما را بیرون می راند.»

اما این اولین بار نیست که یکی از تصمیمات کلیسای انگلستان درباره زنان روحانی دردسرساز می‌شود. در سال ۱۹۹۴ نیز این کلیسا برای نخستین بار اجازه داد، زنان در انگلستان و ولز کشیش شوند و همین واکنش تند سنت‌گرایان این کلیسا و واتیکان را برانگیخت.

اعتراض واتیکان

ناظران می‌گویند تصمیم تازه کلیسای انگلستان می‌تواند تنش چند‌صد ساله بین مسیحیان انجیلی و کاتولیک، به زعامت واتیکان را وخیم‌تر کند.

شورای اشاعه وحدت مسیحی واتیکان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که پذیرش زنان به سمت اسقفی مانعی تازه برای آشتی بین کلیسای کاتولیک و کلیسای انگلستان است و می‌تواند گفت و گوی دشوار طرفین برای حل اختلافات را مختل کند.

کلیسای کاتولیک با استناد به این‌که تمام دوازده حواری عیسی مسیح، مرد بودند، روحانی زن انتخاب نمی‌کند و زنان، تنها تا سمت خواهر روحانی، به عنوان مسوول راهبه‌ها ارتقا می‌یابند.

پاسخ طرفداران اسقف شدن زنان در کلیسای انگلستان، سومین تشکل بزرگ مسیحی بعد از کلیسای کاتولیک و ارتودوکس، این است که حضور زنان در سمت‌های بالای مسیحیت به برابری مرد و زن کمک می‌کند و هرگونه شائبه تبعیض را می‌زداید. به گفته آن‌ها، با این تصمیم کلیسای انگلستان، یک مرجع مذهبی فراگیر و متناسب با ویژگی‌های جوامع قرن بیست و یکم می‌شود.

واکنش ارتودوکس‌ها

کلیسای ارتودوکس روسیه نیز مانند واتیکان، چنین استدلالی را نمی‌پذیرد.
خبرگزاری ریانووستی روسیه از قول پدر ایگور ویژانوف نقل کرده است: «این تصمیم ضربه بزرگی به مسیحیان انجیلی است، چرا که اختلافات درونی موجود را عمیق‌تر می‌کند. مایه تاسف است که گرایش‌های تحمیلی لیبرال‌های رادیکال تدریجاً بر کلیسای انجیلی مستولی می‌شود. این تصمیم تاثیری اسف‌بار بر مناسبات مذاهب مسیحی خواهد داشت، زیرا کلیسای انگلستان دارد از سنت حواریون بیشتر فاصله می‌گیرد.»

به گفته این پدر روحانی، زنان در تاریخ مسیحیت هرگز به مقام اسقفی نرسیده‌اند و این سنت، اهمیت دینی ژرفی دارد که نمی‌توان آن را مطابق سلیقه جامعه تغییر داد.

با این حال، این روحانی کلیسای ارتودوکس روسیه با اشاره به زنانی که به مقام قدیسی رسیده‌اند، گفت زنان می‌توانند در بخش‌های دیگر کلیسا به دین عیسی مسیح خدمت کنند.

در سالی که نامزدی هیلاری کلینتون برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و ارتقای اولین زن به ژنرالی چهار ستاره در ارتش این کشور خبرساز شده، انتظار می‌رود با تصمیم کلیسای انگلستان مساله برابری زن با مرد یکی از داغ‌ترین موضوعات سال ۲۰۰۸ باقی بماند.