چینی‌ها در استرالیا

همایون خیری

گمان نمی‌کنم در هیچ جای کره‌ی زمین بشود از یک گیاه همه نوع محصولی به دست آورد. از پماد سوختگی تا مربا و داروی ضد ریزش مو. اما واقعأ در یک کشور همه‌ی این‌ها وجود دارد و آن کشور را می‌توانید در یک فروشگاه خلاصه کنید: سوپر مارکت چینی، که حالا تعدادشان دارد در استرالیا زیاد می‌شود و از زیادی دارند شانه به شانه با فروشگاه‌های استرالیایی حرکت می‌کنند.

رقص اژدها

امسال برای مراسم سال نوی چینی بازیگران یک گروه استرالیایی هنرنمایی می‌کردند. بعد از پایان نمایش رقص اژدها از مدیر رقصندگان استرالیایی پرسیدم چرا شما را برای این کار انتخاب کردند؟ گفت ما از همه بهتر بودیم، حتی از خود چینی‌ها. پرسیدم شما در کجا چنین مهارتی را به دست آورده‌اید که حتی از چینی‌ها هم بهتر اژدها را به رقص دربیاورید؟ گفت از خودشان در استرالیا یاد گرفتیم، چینی‌ها آنقدر در استرالیا زیادند که می‌شود هر هنری را از آن‌ها یاد گرفت.

دیروز در محله‌ی چینی‌ها با یک مغازه‌دار چینی درباره‌ی تنوع چای در مغازه‌اش حرف می‌زدم. دست‌کم هفده نوع چای برای مصارف مختلف از لاغری تا تمدد اعصاب به من معرفی کرد. با این تنوع آن‌ها می‌توانند کالاهای دیگران را تحت‌الشعاع قرار بدهند چون خریداران به محض ورود به فروشگاه با سیلی از تنوع مواد غذایی روبرو می‌شوند که با قیمت‌های مختلفی که دارند خود را به خریدار تحمیل می‌کنند.

یک استرالیایی در مراسم رقص اژدها

تحمیل اجناس چینی به خریداران منحصر به فروشگاه‌های چینی نیست، حتی در بهترین فروشگاه‌هایی که لباس های مد روز را عرضه می‌کنند بازهم بیش از هفتاد درصد از لباس‌ها دوخت چین هستند. اسباب بازی فروشی‌ها در انحصار تولیدکنندگان چینی‌اند و مک دونالد هم همراه با غذای ویژه‌ی بچه‌ها به آن‌ها اسباب‌بازی‌های ساخت چین می‌دهد.

شاید امریکایی‌ها و اروپایی‌ها توانسته‌اند در معامله با همسایگان خود و حتی با هندی‌ها از فشار کالاهای چینی رهایی پیدا کنند اما استرالیایی‌ها چاره‌ای جز چین ندارند، چون نزدیک‌ترین همسایگان استرالیا نه تنها از جنبه‌ی دستمزد کار قادر به رقابت با چینی‌ها نیستند، بلکه از جنبه‌ی توانایی در ارائه‌ی تولیدات متنوع هم مجبورند به سرعت رقابت را به چینی‌ها واگذار کنند.

اما باز هم باید یه این فهرست رقابتی چیزهای دیگری را اضافه کنیم. مثلأ، اگر تا پیش از این غذاهای چینی در صورت غذای استرالیایی‌ها نبود اما اینروزها رستوران‌های چینی در حال تغییر دادن ذائقه مشتریان و از طرف دیگر نزدیک کردن طعم غذاهای چینی به ذائقه ی مشتریان هستند.

شدیدترین رقابت غذایی در استرالیا میان رستوران داران هندی و چینی‌ است که هر کدام همراه با غذای نیمه بومی-نیمه استرالیایی‌شان تعداد قابل توجهی از چاشنی‌ها را نیز همراه می کنند تا مشتری به هر تقدیر با طعم غذا کنار بیاید. اما چینی‌ها برای مجذوب کردن مشتریان راه‌های سرمایه‌گذاری بیشتری دارند.

پیش از همه ساخت رستوران‌های پر زرق و برق با هزینه‌ی زیاد است. رونق اقتصادی در چین اثر خود را در استرالیا نیز باقی گذاشته است. بزرگترین رستوران‌ها و در عین حال پرشکوه‌ترین‌هایشان را چینی‌ها اداره می‌کنند. حتی در بعضی رستوران‌ها به مشتریان هدیه هم می‌دهند تا راه را برای مراجعه‌ی دوباره‌ی آن‌ها باز نگه دارند.

بدون پشتوانه‌ی قدرتمند مالی هرگز نمی‌توان برای مدت طولانی به چنین روش‌هایی رستوران داری کرد اما چینی‌ها بدون توقف رستوران‌های زنجیره‌ای باز می‌کنند و این نشان می‌دهد که پشتوانه‌های مالی همچنان فراهم است.

سال گذشته چن یونگلین دبیر اول کنسولگری چین در استرالیا تقاضای پناهندگی سیاسی خود را به دولت استرالیا اعلام کرد. در سال‌های منتهی به ۱۹۸۹ که دولت چین تظاهرات دانشجویی میدان تیانان مین را سرکوب کرد، چن دانشجوی دانشگاه پکن بود، اما دو سال بعد در سال ۱۹۹۱ به کار در وزارت امور خارجه چین دعوت شد. بنابر آنچه چن به رسانه‌ها اعلام کرد مأموریت او دنبال کردن فعالیت اعضای گروه فالون گونگ در استرالیا بود.

پس از کشمکش‌های سیاسی با دولت چین سرانجام در جولای ۲۰۰۵ دولت استرالیا با اعطای پناهندگی سیاسی به او موافقت کرد. اما اطلاعات بیشتری از چن یونگلین بعد از دریافت پناهندگی سیاسی به مطبوعات راه پیدا کرد، و مهمترین آن‌ها پراکندگی مأموران امنیتی چین تحت عناوین مختلف تجاری در استرالیا بود. یکی از روزنامه‌های استرالیایی پاسخ چن به این سوال را که چرا زودتر از این تقاضای پناهندگی نکرده بود، مهم‌ترین گفته‌ی او می‌دانست. چن گفته بود مطمئن نبودم می‌توانید مرا بپذیرید، اقتصاد کشور شما را چینی‌ها اداره می‌کنند، آن‌ها همه جا هستند و اگر آن‌ها نخواهند هرگز شما نمی‌توانید مرا در استرالیا نگه دارید.

اطلاعات بیشتر درباره رقص اژدها
اطلاعات بیشتر درباره اقتصاد چین