May 2008

صورتی برای دختر، آبی برای پسر

لوا زند: برنامه روایت زنان این هفته اختصای دارد به مروری بر اخبار هفته‌ای که گذشت و همینطور پاسخ دادن به سوال یک خواننده در مورد رفتارهای «زنانه» و «مردانه». آیا واقعا از همان روز اول نوع لگ زدن دخترها و پسرها در رحم مادرانشان باهم فرف دارد و پسرها قوی‌ترند؟ تعریف جنس (sex) و جنسیت (gender) چیست؟ ‌

با «تاشکند» در دیداری دوباره

مریم سطوت که بعد از بیست سال، سفری دوباره به تاشکند داشته در سفرنامه‌اش برای رایو زمانه می‌نویسد: «امروز به‌جای لنین، امیر تیمور سمبل سرفرازی و وحدت ازبکستان بزرگ است. در موزه امیر تیمور فتوحات او در سراسر آسیا و غنائم جنگی‌اش به نمایش گذاشته شده. کشتارهای او از صفحات تاریخ ازبکستان پاک شده است تا تیمور بتواند سمبل سرفرازی این مرز و بوم گردد. بدا به جال ملتی که هر چند دهه یک‌بار تاریخ را برایش دوباره نویسی کنند.»

مسابقه رادیویی

مینو صابری: چند وقت پیش که صدایم از رادیو زمانه پخش می‌شد، یاد خاطره‌ای از دوران بچگی‌ام افتادم. آن زمان یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای من این بود که صدایم از رادیو پخش شود، اما زمانی صدای خودم را از رادیو شنیدم که دیگر برایم آرزو نبود! خوب که دقت می‌کنم می‌بینم آدم به خیلی از آرزوهاش می‌رسد، اما گاه آنقدر دیر که دیگر از یادش می‌رود. امروز می‌خواهم خاطره‌ایی از دوران کودکی‌ام درباره‌ی عشق به رادیو برایتان بگویم، آرزویی که به آن دیر رسیدم.

اسراییل در کشاکش سنت و تجدد

ترجمه‌ی احمد سمایی: جایگاهی که طبق قرارداد سال ۱۹۴۸ در ساختار حقوقی و سیاسی اسراییل به یهودیان مذهبی داده شده، در ۶۰ سال گذشته اثرات فاحشی بر عرصه‌های مختلف زندگی در این کشور داشته است.‌ اسراییل، اینک یکی از غول‌های تولید تکنولوژی‌های پیشرفته است، ولی قوانین و قید وبندهای مورد قبول یک اقلیت مذهبی، کماکان ‌بخش‌های مهمی از زندگی اکثریت جامعه را تحت تاثیر خود دارند.

پولاک چشمانش را بست، کریس ‌دی‌برگ به تهران آمد

فرهاد سامانی: چهره منتخب این هفته را بی‌شک باید کریس دی برگ دانست که همزمان با فروش آلبوم موسیقی «بی‌تو و باتو» به تهران آمد و در یک کنفرانس مطبوعاتی وعده داد که شاید ترانه‌‌ای به نام «شب‌های تهران» بسازد. نمایش دختران بی‌حجاب هوادار حزب الله لبنان از تلویزیون دولتی ایران و پرس‌تی‌و‌ی بار دیگر بحث تفاوت‌های حزاب‌الله ایران و حزب‌الله لبنان را زنده کرد. علی لاریجانی با تکیه زدن بر کرسی ریاست پارلمان به‌طور عملی از رقابت با احمدی‌نژاد برای ریاست جمهوری تابستان سال آینده کنار کشید و مساله خیانتکار بودن یا نبودن ابوالحسن بنی‌صدر باردیگر نام وی را بر سر زبان‌ها انداخت.

انقلاب اسلامی شروع غم‌انگیزی بود

پنجمین بخش از خاطرات حمید صدر: زمانی که خبر سلاخی دسته‌جمعی سران ارتش و حکومت را که آنها را بالای پشت‌بام یک مدرسه‌ی مذهبی که خمینی در آن سکونت داشت، می‌برند و همان‌جا به معنای واقعی کلمه سلاخی می‌کنند، شنیدم، از خود پرسیدم، چرا بازرگان، نخست وزیر دولت موقت انقلابی (که ناسلامتی زمانی یکی از وزرای کابینه دکتر مصدق بوده) اقدامی علیه این اعمال انجام نمی‌دهد و بی‌اراده نظاره‌گر این توحش است؟

گزارش آژانس، پودر رختشویی و عالیجناب مشعل

نادر فکوهی:‌ دولت ایران که سرمست فروش نفت بالای ١٣٠ دلاری است گمان می‌کند با برداشت از ذخیره ارزی، می‌تواند ورشکستگی نظام بانکی را مخفی نگه دارد. حال آنکه سرریز بی‌قاعده پول نفت در سبد اقتصاد تحت تحریم ایران، سرانجامی جز افزایش تورم نداشته‌است. تورمی که دولتیان خود معترف به «بی‌سابقه» بودن آن هستند و رقم رسمی آن را «نزدیک سی درصد» اعلام می‌کنند. همان دولت‌مردانی که شبانه «پودرهای شوینده» را از سبد حمایتی دولت به نفع «لبنیات» خارج کردند و بار دیگر یکی از مصرفی‌ترین کالاها را به الماس نایاب بدل ساختند.

معماری به ساخت فضای ارتباطی کمک می‌کند

آفاق ایراندوست و اریک زاپل: «فضاهای ارتباط» نام پروژه‌ای است که دانشجویان سال اول رشته‌ی معماری در دانشگاه هنر برلین به عنوان پروژه پایان سال خود طراحی و با موفقیت به اجرا گذاشتند. موضوع اصلی این پروژه، نمایش رابطه‌ی فضا و انسان و رابطه‌ی انسان‌ها با هم در فضاهای مختلف بود. رادیو زمانه با بررسی این پروژه یکی از مشوقان و حامیان اصلی نمایشگاه «فضاهای ارتباط» شد. موضوع مرکزی این پروژه که بیان ارتباط انسان‌ها در فضاهای معماری مختلف بود، به نوعی با کارکرد رسانه‌ها برای ارتباط انسان‌ها در فضاهای مجازی مربوط بود.

از قطبی و سمبروک تا جان تری

فرهاد سامانی:‌ پرسپولیس پس از شش سال با مربی‌ای قهرمان شد که پیش از این او را «غیرخودی» می‌دانستند. انتقادات مصطفی پورمحمدی وزیر سابق کشور در مراسم تودیع بسیاری را شوکه کرد، اما اظهارات ریچارد سمبروک رئیس بخش جهانی بی‌بی‌سی باعث قهر و ناخرسندی میزبان ایرانی شد. جان‌تری در شبی که باران باعث سرخوردنش شد و پنالی قهرمانی را از دست داد، همانند بارانی تمام ناشدنی یکسره گریه کرد. مرجان ساتراپی و سامان سالور هم در فستیوال کن نام ایران را در این جشنواره مهم سینمایی همچنان زنده نگاه داشتند.

«موقعیت را دریاب»

چهارمین بخش از خاطرات حمید صدر: سوال این است که چرا ما نتوانستیم مثل بقیه دانشجویان خارجی بعد از سرنگونی رژیم دیکتاتوری در زادگاه خود بمانیم و دوباره به زندگی در تبعید محکوم شدیم. آنچه که مارا این چنین نابینا می‌ساخت، چه بود؟ وقتی‌که گروهکی به نام جبهه‌ ملی سوم از جبهه ملی در خارج انشعاب کرد، ما مسئله را دست کم گرفتیم. همان‌طور که وقتی نهضت آزادی سال‌ها قبل از این واقعه از جبهه‌ ملی در داخل جدا شده بود، کسی زنگ خطر را نشنید. اشتباهی که عواقب سهمناک آن بعدها معلوم شد، چرا که دقیقا همین دو گروه بودند که نیروهای سکولار جامعه و به‌خصوص جبهه ملی را پس زدند و جاده صاف‌کن جمهوری اسلامی شدند.

"فیلترشدیم، اما نوشتن‌مان به پایان نرسیده‌است"

لوا زند: ویژه برنامه این هفته «به روایت زنان» اختصاص دارد به گفتگو با آسیه امینی، سولماز شریف، و پرستو دوکوهکی، از فعالین جنبش زنان، که رسانه‌های شخصی‌شان در هفته‌ای که گذشت، فیلتر شد. نکته قابل توجه، تفاوت نگرش درضرورت پیگیری این مسئله توسط این زنان بود. درحالیکه یکی از ایشان حتی سوال از مراجع ذی‌ربط را مشروعیت بخشیدن به فیلترینگ می‌داند،‌ دیگری به‌طور مستمر پیگیر جریان مسدودشدن‌های پیاپی وبلاگش است.

سوره حرا: «کار من دیوانگی است»

فاکس نیوز/ جینا وینتر: کارهای بحث‌انگیز یک هنرمند ایرانی برای سومین بار در چهار ماه، به طور ناگهانی از نمایشگاهی در یک موزه هلند برچیده شد. این هنرمند با نام مستعار «سوره حِرا» که در هلند و در تبعید به سر می‌برد، می‌گوید که در پی تلاش‌هایش برای به نمایش گذاشتن مجموعه‌ای عکس، تهدید به مرگ شده است. این مجموعه عکس «آدم و ایوالد، عاشقان روز هفتم» نام دارد. برخی از این عکس‌ها شامل تصویرسازی‌هایی از حضرت محمد و داماد او علی و در حالت‌هایی است که به احتمال زیاد هر مؤمنی را در هر مذهبی آزرده‌خاطر خواهد کرد.

مجلس بی‌خاصیت و پایان بی‌خاصیت‌تر

نادر فکوهی: مجلس هفتم روزچهارشنبه درحالی به کار خود پایان داد که رسانه‌های داخلی ایران، کوشیدند پایان پر از هیاهویی برای آن تصویر کنند. حال آن‌که صاحبان حق رای پارلمان، در آخرین روز نیز با پس گرفتن درخواست استیضاح وزیر بازرگانی و تمکین به اراده رییس مجلس برای قرائت گزارش تحقیق و تفحص از قوه قضاییه که اساساً در دستور کار نبود، آب پاکی را بر دستان تحلیلگرانی ریختند که مدام می‌کوشیدند شکافی میان مجلس و دولت در وضعیت موجود ترسیم کنند.

قرآن محمدبن‌عبدالله به روایت قادر عبدالله

فرهاد امیرمنش: حسین سجادی قائم‌مقامی فراهانی با تخلص «قادر عبدالله»، نویسنده‌ ایرانی‌تبار مقیم هلند است که در ۲۵ آوریل گذشته دو کتاب تازه از او رونمایی شد. این دو کتاب، یکی «قرآن» و دیگری «پیامبر» نام دارند که اولی ترجمه‌ای آزاد از متن قرآن است و دومی کتابی در شرح زندگانی محمد، پیامبر اسلام. برای آشنایی خواننده زمانه با چند و چون و روش کار وی در این دو کتاب، ترجمه فارسی مقدمه کتاب قرآن او و ترجمه‌ای از دو سوره نخست آن‌گونه که در این کتاب آمده را می‌خوانید.

بخشی از اسناد می ۱۹۶۸

ترجمه‌ی بنفشه سرتیپی: یک روز پس از تصرف سوربون، گارگران هواپیمایی سود در شهر نانت، کارخانه خود را تصرف کردند. در روز سوم، پنج‌شنبه ۱۶ می، کارخانه رینالت و فیتلز تصرف شدند و جنبش در بولوگن بیلانکرت آغاز شد. سه روز پس از آن، ۱۰۰ کارخانه به تصرف در آمدند و موج اعتراض‌ها به راه افتاد، اما اتحادیه بوروکرات‌ها هرگز متوجه نشدند که از کارانداختن را‌ه‌آهن و پیشرفت به سوی یک اعتصاب عمومی در حال شکل‌گیری است. ترجمه برخی از اسناد مربوط به این وقایع را در ادامه می‌خوانید.

از جنگ لفظی بوش تا ماجراهای ملکه انگلستان در ترکیه

فرهاد سامانی: جدل‌های لفظی سیاسی این هفته به اوج خود رسید. جورج بوش اوباما را خطاب قرار داد و اوباما جواب بوش را داد. احمدی نژاد هم نامزدهای انتخابات آمریکا را به مناظره دعوت کرد. برخی نیز به خاطر اتفاق‌های خوب و بدی که برایشان افتاد چهره شدند. ایران دروردی نمایشگاه نقاشی گذاشت، فیروز کریمی استعفا کرد و فرهنگ معیری درگذشت.

دوم خرداد به سبک آمریکایی و پیتزای ناپلی

کابینه صورتی آقای برلوسکونی، خانم وزیر کشاورزی کابینه او که پیش از این مدل بوده پیتزای ایرانی و ایتالیائی، آمریکایی های مذهبی، انتخابات ریاست جمهوری و بیکینی و ردیو هد موضوعات مهمانی این هفته جمعه زمانه هستند.

پورمحمدی؛ قربانی جراحی در پلیس ایران

واروژ میناسیان: پاسخ‌های فراوانی برای ‌توضیح چرایی برکناری غیرمنتظره مصطفی پورمحمدی مرد بلند‌پایه امنیتی ایران از مقامش می‌توان یافت. گروهی برگزاری انتخابات سالم را دلیل خشم احمدی‌نژاد عنوان می‌کنند و گروهی دیگر گزارش تخلفات انتخاباتی به آیت‌الله خامنه‌ای را مهمترین علت برکناری پورمحمدی می‌دانند. فارغ از دیدگاه منتقدان و تحلیل‌گران دلایل برکناری مصطفی ‌پورمحمدی از وزارت کشور، خود بر این باورم که پورمحمدی فردی نبود که به این سادگی و با موافقت آقای خامنه‌ای از مدیریت یکی از مهمترین نهاد‌های امنیتی کشور کنار گذاشته شود.

تو اگه دختر خوبی بودی...

لوا زند: در روایت زنانه این هفته مروری داریم بر فرهنگ نکوهش قربانی به خاطر عمل نادرستی که از فرد دیگری سرزده است. فرهنگی که جامعه آن را از زمان شنیدن اولین متلک‌ها در راه مدرسه در وجود دختران نهادینه می‌کند تا در مراحل بعدی از آن برعلیه زنان استفاده کند. این مقصر شمردن زنان برای مشکلاتی که دیگران مسبب آن‌اند متاسفانه در خود زنان هم ریشه دوانیده تا جایی که حاضرند صورت مسله را با از بین بردن خودشان پاک کنند.

بحران مخاطب، مشکل محوری نویسنده ایرانی در فنلاند

سها دادفر: کیامرث باغبانی، نویسنده و شاعر ایرانی مقیم فنلاند، معتقد است فنلاند از جمله کشورهای اروپایی است که سنت مهاجرپذیری در آن قدمت چندانی ندارد: «این کشور پس از پیوستن به‌بازار مشترک اروپا، پذیرای متقاضیان مهاجرت و پناهندگی ‌شده است. به‌همین دلیل تلاش برای یافتن سیاست‌های چند فرهنگی که در کشورهایی چون کشور سوئد جنبه عملی پیدا کرده هنوز در آن‌جا متحقق نشده است.»