رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۶ اسفند ۱۳۸۸
گفتگو با احمد سلامتیان، درباره‌ی هفتمین اجلاس مجلس خبرگان رهبری

اجلاس خبرگان؛ مقاومت هاشمی دربرابر فشارها

سراج‌الدین میردامادی
seraj.mirdamadi@radiozamaneh.com

هفتمین اجلاس رسمی «مجلس خبرگان رهبری ایران» از روز سه‏شنبه چهارم اسفند ماه، به مدت دو روز در محل سابق مجلس شورای اسلامی ایران برگزار می‏شود.

Download it Here!

بر اساس گزارش خبرگزاری فارس، در این جلسه قرار است بعد از سخنرانی رییس مجلس خبرگان، پنج نفر جهت عضویت در کمیته‏ی تدوین بیانیه‏ی پایانی اجلاس خبرگان انتخاب شوند.

هم‏چنین در ادامه‏ی این نشست سردار عزیزالله جعفری، فرمانده‏ی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خصوص مسائل داخلی و منوچهر متکی، وزیر امور خارجه، در مورد مسائل روابط خارجی سخنرانی کنند.

به نظر می‏رسد که این نشست مجلس خبرگان رهبری از اهمیت ویژه‏ای برخوردار باشد. از یک سو با توجه به شرایط و بحران سیاسی حاکم بر کشور و از سوی دیگر، رقابت‏های سیاسی درون این نهاد سیاسی قدرت‏مند، با خود نتایجی را به‏همراه خواهد داشت که در تصمیمات و سیاست‏های کلی آینده‏ی نظام بی‏تاثیر نخواهد بود.

در این ارتباط با آقای احمد سلامتیان، تحلیل‏گر سیاسی و نماینده‏ی پیشین مجلس، گفت‏وگویی انجام داده‏ام.

آقای سلامتیان، آیا این اجلاس خبرگان نسبت به سایر اجلاس‏های مرسوم و معمول سالانه‏ی مجلس خبرگان، امتیاز و اهمیت ویژه‏ای دارد؟ و در این صورت این اهمیت در کجاست؟

این اجلاس علی‏الاصول باید یک اجلاس عادی باشد که دستور کار خاصی هم از نقطه‏نظر خود نحوه‏ی عمل خبرگان ندارد. چون رییس مجلس خبرگان برای مدت دو سال انتخاب می‏شود و در این سال آقای رفسنجانی در پایان سال اول ریاست‏شان هستند. یعنی بنا بر آیین‏نامه یک سال دیگر هم ایشان رییس می‏مانند و هم اعضای دبیرخانه باید در سمت‏های خود باقی بمانند. با آن‏که وضعیت اعضای دبیرخانه بیشتر بستگی به نظر رییس دارد تا رأی از مجمع.


احمد سلامتیان می‌گوید حذف کلی رفسنجانی از رأس مجلس خبرگان قطعی نیست

اما در وضعیت کنونی‏، با فشارهایی که نسبت به آقای رفسنجانی وارد می‏شود و با انواع کارزارهای تبلیغاتی که علیه ایشان صورت می‏گیرد، می‏توان گفت که موضوع عمده و اساسی این اجلاس عبارت از نحوه‏ی مقاومت آقای رفسنجانی در برابر این نوع فشارها خواهد بود.

علاوه بر این مساله، ترتیبی که برای سخنرانان خارج از خبرگان در این جلسه پیش‏بینی شده است نیز دارای اهمیت است. یکی از این سخنرانان وزیر امور خارجه است که حساسیتی را که نسبت به مسائل خارجی وجود دارد نشان می‏دهد که دفعات پیش هم وجود داشته است.

سخنرانی دیگر هم نشان دهنده‏ی حساسیت نسبت به مسائل امنیت داخلی است و شگفتی امر این است که سخنران راجع به این مسأله، پیش از آن که رییس جمهور یا وزیر کشور و یا رییس قوه‏ی قضاییه باشد، فرمانده‏ی سپاه پاسداران در حال خدمت است. خود این امر نشان‏دهنده‏ی نقش ویژه‏ای است که سپاه پاسداران به دنبال این حوادث، دست‏کم در ارتباط با مساله‏ی امنیت داخلی پیدا کرده است.

از آن‏جا که هواداران اندیشه و خط فکری آقای هاشمی در خبرگان، در اکثریت قرار ندارند و اساساً طرف‏داران ایشان در خبرگان اقلیت محدودی هستند و گاهی حتی در تنظیم بیانیه‏‏ی پایانی هم نظرات آقای هاشمی گنجانده نمی‏شود، فکر می‏کنید از این به بعد تکیه بر ریاست مجلس خربگان، وزنه یا جایگاهی برای آقای هاشمی محسوب می‏شود یا خیر؟

هیچ ارزیابی‏ای از رأی صادر شده و قطعی شده‏ای از خبرگان برای تعیین کردن تناسب قوایی که اشاره می‏کنید و نشانه‏هایی هم از آن هست، وجود ندارد. مساله از نقطه‏نظر رأی قطعی عبارت از این است که آقای هاشمی رفسنجانی در آخرین باری که دوباره به ریاست خبرگان انتخاب شده است، حتی نسبت به دوره‏ی پیش از آن ۱۱ رأی اضافه داشته و نزدیک به دو برابر رقیب خود آقای محمد یزدی، رأی آورده است.

بعد از آن صحبت‏ها و سروصداهای زیادی شده و در مواردی اعلامیه‏هایی هم انتشار پیدا کرده که عده‏ای مدعی شده‏اند با امضای ۵۱ تا ۵۲ نفر از اعضای خبرگان بوده است. اما هیچ‏وقت ریز اسامی آن‏ها منتشر نشده است.

با درنظر گرفتن این موارد، به نظر من، تناسب قوای درونی خبرگان، بیش از آن‏ که مربوط به رأی تک‏تک اعضای‏اش در ارتباط با هم‏فکر بودن یا نزدیک بودن یا نبودن با آقای رفسنجانی باشد، بستگی به این نکته دارد که خبرگان در درون اجلاس، تناسب قوا و مصلحتی‏ را که امکان دارد رهبری درنظر داشته باشد، در چه چیزی دیده باشند.


در این سوی ممکن است برخی مایل باشند که خبرگان به طرف یک تصفیه‏ حساب با آقای رفسنجانی برود؛ چرا که بعضی معتقدند، آن‏طور که باید و شاید به اصطلاح معمول هاشمی «بصیرت» ندارد. یا این که هنوز پای ملاحظات گوناگون، به خصوص با توجه به ارتباطات گسترده‏ی آقای رفسنجانی با روحانیت خارج خبرگان، یعنی مراجع و روحانیون بزرگی که به عنوان روحانیون بلاد شناخته می‏شوند، در میان باشد.

همچنین حذف کلی آقای رفسنجانی از رأس مجلس خبرگان، معنای جبهه‏گیری کل خبرگان در برابر آن روحانیت را نیز به خود می‏گیرد. متناسب با این مسائل، من فکر می‏کنم، قضیه قضیه‏ای که قطعی شده باشد نیست.

چنان‏چه در اجلاس اخیر بعد از انتخابات، زمان اجلاس و پیش از آن، با کارزارهای سنگینی علیه آقای رفسنجانی مواجه بودیم، اما دیدیم که نه تنها تأثیر زیادی بر آقای رفسنجانی نداشت بلکه حتی آقای رفسنجانی با اشاره به آیین‏نامه‏ی مجلس خبرگان، به درستی تذکر داد که دبیرخانه زیر نظر رییس عمل می‏کند و در غیبت اجلاس، رییس است که نظرات قطعی مجلس خبرگان را بیان می‏کند.

به همین علت هم فکر می‏کنم، یکی از مسائل دیگری که در لفافه‏ی دستور دو روز آینده خواهد بود، نقش دبیرخانه است. یعنی صرف‏نظر از سرنوشت خود رییس (که برای عوض کردن او هم نیاز به تغییر آیین‏نامه خواهد بود و به دو سوم آرای خبرگان نیاز دارد)، این مساله هم که آیا دبیرخانه راساً از جانب خبرگان ماموریتی دارد یا این که در غیبت اجلاس، رییس است که تصمیم نهایی را می‏گیرد و دبیرخانه فقط ارگان اجرایی زیرنظر او است، یکی از مسائلی است که باید تعریف شود.

با در نظر گرفتن همه‏ی این موارد، مساله این است که آیا در اجلاس آینده، اراده‏ی فائقه‏ای که لازمه‏ی آن چراغ سبز از بالا است، شکل گرفته است که آقای رفسنجانی را یا ناگزیر به استعفا کنند، یا اگر ایشان تن به استعفا نداد، اول آیین‏نامه را عوض کنند، دوره‏ی ریاست را به یک سال تغییر بدهند و بعد از آن آقای رفسنجانی را برکنار کنند یا خیر.


احمد سلامتیان، تحلیل‏گر سیاسی و نماینده‏ی پیشین مجلس

در ارتباط با دبیرخانه هم آیا آقای یزدی که در رأس دبیرخانه بودند، حالا استعفایی کرده‏اند و معلوم نیست استعفای ایشان پذیرفته‏ شده یا خیر، سمت دبیری خود ادامه می‏دهند یا نه.

این همه مسائلی هستند که به نظر من، اجلاس دو روز آینده را بدل به یک اجلاس مهم در ارتباط با سرنوشت نفوذ سیاسی خود آقای رفسنجانی و آن روندی هم که ایشان در جمهوری اسلامی از نقطه‏نظر ارتباط با روحانیون دیگر تا به حال بیان می‏کرده، تعریف می‏کند.

با توجه به این که آیت‏الله خامنه‏ای بارها تاکید داشتند، خواص موضع خود را شفاف کنند و برخی معتقد بودند این اشارات ایشان متوجه آقای هاشمی است، اما آقای هاشمی هم‏چنان بر روی همان خطی که از ابتدا و از آخرین نمازجمعه‏ی خود بر آن تاکید می‏کرد، پافشاری می‏کند و تمایلی به مواضع حاکمیت و رهبری نشان نداده است و نیز با توجه به نامه‏نگاری‏های تندی هم که بین آقای هاشمی و آقای یزدی صورت گرفت، آیا به نظر می‏رسد که اراده‏ای در سطوح عالی نظام برای محدودتر کردن آقای هاشمی، به ویژه در حوزه‏ی خبرگان، وجود داشته باشد؟

تمام کوشش‏هایی که جناح‏های طرف‏دار دولت و مخالف آقای رفسنجانی در این ایام از خود نشان می‏دهند، عبارت از این است که شرایط تناسب قوا طوری است که آقای رفسنجانی باید به اشارتی که آن‏ها از جانب رهبری تفسیر می‏کنند، تبعیت کند و به‏سر بدود. اما رفتار خود آقای رفسنجانی و حتی اظهارنظرهای آقای خامنه‏ای، هنوز شفافیت کافی را در این زمینه ندارد.

مساله هم مسأله‏ای نیست که با یک اشارت منجر به به‏سر دویدن بشود. چنین مساله‏ای که نوعی تغییر در رأس یکی از بزرگ‏ترین ارگان‏های جمهوری اسلامی است و نوعی نقطه‏ی عطف تاریخی در تاریخ حیات حاکمیت جمهوری اسلامی، به خصوص بعد از فوت آیت‏الله خمینی و رهبر شدن آقای خامنه‏ای قلمداد خواهد شد، مساله‏ای نیست که با صرف فشار پشت ماسک‏های مختلف و با اشارت‏های گوناگون بشود تکلیف ‏آن را معین کرد. بلکه از آن مسائلی است که نیاز به وزن‏کشی، صف‏آرایی، بسیج و کارزار بیشتر دارد.

به همین علت موضوع در نوعی بلاتکلیفی باقی مانده است و در این دو روزه‏ی مجلس خبرگان هم با همه‏ی صحبت‏هایی که بعضی‏ها در ارتباط با داغ بودن اجلاس و ضرورت پایان دادن به فتنه می‏کنند و بعضی‏ها هم سعی می‏کنند آقای رفسنجانی را به نوعی به آن‏چه فتنه می‏دانند الصاق کنند، من نشانه‏های قاطعی از این که این کارزار ناگهانی در دو روز آینده منجر به چنین تحول عظیمی بشود نمی‏بینم.

مگر این که واقعا اراده‏ی قاطع و محکمی از جانب آیت‏الله خامنه‏ای باشد که به دوستی چندین دهه‏ی گذشته‏ی خود با آقای رفسنجانی نقطه‏ی پایان بگذارند.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

ما باید نسبت به خشونت کوی دانشگاه که تازه ابعادش منتشر شده فردا ساعت 12 ظهر در سبز میدان بازار تهران و بازار شهرهای بزرگ تجمع کنیم, این یه قافل گیری بزرگ برای حکومته, خبر رسانی کنید

-- مهسا ، Feb 23, 2010 در ساعت 06:03 PM

اگر ممکن است رادیو زمانه توضیح دهید که از کجا و بر چه اساسی ساختار جدید نوشتاری خود را گرفت است؟ در بسیاری از جاها بسیار سخت خوانده می شود.
مثلا:
در نظر گرفتن همه‏ی این موارد، مساله این است که آیا در اجلاس آینده، اراده‏ی فائقه‏ای که لازمه‏ی
آیا این «همهٔ» یا «ارادهٔ» یا «فائقه‌ای» است؟ 

-- بدون نام ، Feb 24, 2010 در ساعت 06:03 PM

سلام، مجلس خبرگان تمام شد و نظر آقای سلامتیان درست از کار در آمد. تنها موضوعی که ظاهرا حاصل شد، اخراج کامل بعضی از خواص مانند آقای کروبی و موسوی از حاکمیت بود که قابل پیش بینی بود. این همان نظ رآقای خامنه ای بود که در اوایل اعتراضات بعضی از خواص را تهدید به سقوط کرده بود. مبارک است

-- hafezehtarikhi ، Feb 25, 2010 در ساعت 06:03 PM