رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۲۶ تیر ۱۳۸۷
احتمالاً بسته شدن تنگه هرمز در گفت و گو با کارشناسان سیاسی:

زیدآبادی: بستن تنگه هرمز، فاجعه به بار می‌آورد

نیک‌آهنگ کوثر
nikahang@radiozamaneh.com

بحث‌های مربوط به مناقشه هسته‌ای و مذاکره بر سر بسته پیشنهادی کشورهای۱+۵ همچنان بحث درجه اول رسانه‌ها و محافل سیاسی جهان است. تهدیدهای نظامی متقابل، از جمله تهدید به بستن تنگه هرمز، یکی از این مسایل مورد بحث است که درباره‌ی آن با بابک یکتافر، کارشناس مرکز بین‌المللی امنیت در واشینگتن دی.سی. و احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار در تهران گفت و گو کردم:

Download it Here!

آقای یکتافر، آیا پذیرش بسته پیشنهادی ۱+۵، میزان تهدیدها را کاهش خواهد داد؟

همان‌طوری که می‌دانیم اخیراً ایران چه از طرف وزیر امور خارجه خود، جناب متکی و چه بعضی از مصاحبه‌هایی که شده، در این مورد انعطاف نشان داد، ولیکن ‌خیلی‌ها هم می‌گویند که این هم سناریویی ساختگی است که در گذشته ایران به کار برده، برای این‌که یک مقداری این جریان را طول بدهد.

بنابراین اگر پذیرش تا حد توقف کردن غنی سازی تا حدی و همین‌طور کاهش این تحریم‌ها نباشد و حتی بیشتر از آن هم پیش نرود، واقعاً من فکر می‌کنم که تهدیدها بیشتر و بیشتر می‌شود.

نظر من این همه تشنج و سر و صدایی که در رابطه با ایران اخیراً در طول دو سه هفته گذشته شنیدیم، فکر می‌کنم فشاری است که با آن می‌خواهند به جمهوری اسلامی ایران، این پیام را بدهند که اگر این بسته پیشنهادی مورد موافقت واقع نشود، در تهران مشکلاتی را در بر خواهد داشت.


بابک یکتافر، کارشناس موسسه جهانی امنیت و سردبیر نشریه واشنگتین پریزم

در مقابل هم فرماندهان نظامی ایران تهدید کردهاند که اگر حمله‌ای به ایران صورت بگیرد با بستن تنگه هرمز، جلوی مسیر انتقال نفت خلیج فارس را خواهند گرفت. آیا این تهدید عملی است؟

اگر بخواهیم از نظر عملی نگاه بکنیم چنین اقدامی از طرف جمهوری اسلامی ایران شاید تا حد شعار امکان‌پذیر باشد، ولی واقعاً عملی نمی‌تواند باشد.

البته این را باید در نظر داشت، من قبلاً هم بارها این را گفتم که قدرت نظامی ایران صرفاً در رویارویی با یک قدرت دیگر یا یک ارتش دیگر آن‌چه که به آن Conventional Warfare می‌گویند یا به اصطلاح جنگ کشور با کشور نیست.

به این جهت می‌گویم چون امتحان نشده است. ایران بعد از جنگ با عراق، با هیچ کشور دیگری نجنگیده. قدرت ایران بیشتر در کارهای Asymmetrical یعنی کارهای تخریبی است مثل مین گذاری‌ها و غیره.

از آن نظر مسلماً می‌توانند موثر باشند و برای ‌کشتی‌هایی که نفت و دیگر کالاها را از تنگه بخواهند عبور بدهند، تهدید به حساب بیایند. ولی این‌که واقعاً بخواهند تنگه را ببندند به خصوص با حضور ناوگان‌های آمریکایی در آن‌جا و به خصوص این‌که در این زمانه نیاز شدیدی به نفت وجود دارد و دیگر کشورها، از جمله چین و هند هم به هرحال وارد این عرصه خواهند شد‌؛ به نظر من کاری بس مشکل خواهد بود.

کویت و بعضی از کشورهای دیگر شورای همکاری، طی جلساتی به این نتیجه رسیدهاند که در صورت وقوع حمله، نفت را از جای دیگری صادر کنند. با توجه به افزایش قیمت نفت، حمله‌ای هم صورت بگیرد ممکن است قیمت نفت بالاتر برود؛‌ آیا تغییر مسیر انتقال نفت در کوتاه‌مدت مشکل را رفع خواهد کرد؟

چنین بحرانی مسلماً قیمت را تا حد بیشتری بالاتر می‌برد. ولی اقدام کویت و دیگر کشورهای خلیج (فارس) به نظر من از چندی قبل، نشان دهنده‌ی تلاشی است از سوی این کشورها که راه‌های دیگری را برای انتقال نفت پیدا بکنند. صرفاً به خاطر این‌که به نوعی بتوانند آن قدرتی را که ایران حداقل در رابطه با تنگه هرمز از خودش نشان می‌دهد، مهار کنند.

ایران الان می‌گوید‌ ما دروازه‌بان این تنگه هستیم و اگر مشکلی پیش بیاید می‌توانیم در رفت و آمد نفت اختلال ایجاد بکنیم. کویت و دیگر کشورها می‌کوشند راه‌های دیگری پیدا بکنند تا با برتری ایران بتوانند مقابله بکنند.


احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و کارشناس سیاسی

از دکتر احمد زید آبادی، کارشناس و تحلیل‌گر سیاسی مقیم تهران درباره احتمال بستن تنگه هرمز سوال کردم:

کسانی که باید درباره این موضوع نظر بدهد، تحلیل‌گران سیاسی نیستند. بیشتر کارشناسان نظامی و افرادی از این نوع هستند. اما در مجموع اگر بخواهیم از نقطه نظر سیاسی به قضیه نگاه کنیم، به نظر می‌آید که آمریکایی‌ها و در مجموع جامعه جهانی، اجازه بستن تنگه هرمز را به هیچ قیمتی نمی‌دهد.

بنابراین اگر هم تلاش‌هایی برای این قضیه صورت بگیرد و امکانات فنی آن وجود داشته باشد، تنگه هرمز بیش از چند ساعتی فکر کنم قابل بستن نباشد و بعد از آن با هر نوع شدت عملی که لازم باشد، آن‌ها تنگه را باز خواهند کرد.

آیا همین مسأله، تأثیری در بازارهای جهانی خواهد گذاشت؟ آیا ایران از این ماجرا نفعی خواهد برد؟

طبعاً بستن تنگه هرمز و حتی حرف زدن درباره آن، بر بازارهای جهانی و به خصوص نفت تاثیر می‌گذارد. اما ظاهراً دوره‌ای بود که حتی نفت ۷۰ دلار هم یک کابوس تلقی می‌شد و قیمت نفت الان به بالای‌۱۴۰دلار رسیده و به عنوان یک واقعیت از سوی همه پذیرفته شده است.

بنابراین به نظر نمی‌آید شوک‌های ‌۱۰-۲۰ دلاری نفت، برای نظام جهانی فاجعه‌آمیز باشد. اما برای ایران قاعدتاً سودی نخواهد داشت. چون که توانایی بستن تنگه در طولانی‌مدت به نظر امکان‌پذیر نمی‌رسد و در کوتاه‌مدت هم تأثیر مقطعی می‌گذارد.

اما اگر ایران واقعاً بخواهد درگیر جنگ بشود، این مهم نیست که چه هزینه‌ای را می‌خواهد به بقیه تحمیل کند. مهم این است که چه هزینه‌ای را می‌خواهد تحمل کند.

بنابراین هرگونه اقدام برای این‌گونه کارها که از نظر جامعه بین‌المللی فوق‌العاده خطرناک و تهدید تلقی می‌شود، هزینه‌های فوق‌العاده سنگینی به ایران وارد می‌کند.

اصولاً ورود به هر نوع جنگی، آن هم جنگ با قدرت‌های جهانی، قطعاً برای ایران عواقب خیلی فاجعه‌باری خواهد داشت. گو این‌که ممکن است برای دیگران و از جمله مهاجمان هم مشکلاتی را به بار بیاورد و تلفات یا ضایعاتی را هم به آن‌ها تحمیل کند.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

من تخصصم مسائل بین المللی می باشد . آنچه من را بیش از همه نگران می کند این است که در صورت شکست و تسلیم ایران در جریان برخورد با آمریکا هیچ بعید نیست به اصرار کشورهای عربی خلیج فارس و نظر به نگرانیهای به عمل آمده برای جهان اداره تنگه هرمز به یک نهاد بین المللی داده شود و عملا ایران از یک برتری استراتژیک محروم گردد. باید هرجوری شده به این آقایان فهمانده شود که توسل به این اهرم در درون خود تهدید آمیز است تا فرصت آور . نظایر این اتفاق در قرن بیستم بارها پیش آمده است

-- محمدرضا ، Jul 9, 2008 در ساعت 07:14 PM

یعنی ما یه تنگه رو هم نمی تونیم ببندیم! قدرت جهانی چی یه! ایران سه روز تنگه رو موشک بارون کنه. کی رد می شه؟!! کدوم شرکت بیمه ای حاضر می شه نفت کش ها رو بیمه کنه؟! این ها حرف های انتلکتوال های دست راستی یه. ایران اگر بخواد می تونه تنگه رو ببنده, ولی تردید دارم که بخواد. خامنه ای که جنگ نمی خواد. رفسنجانی که جنگ نمی خواد. اینا که رهبر نیستن. به هر چیزی تن می دن. جنگ با آمریکا؟ استغفرالله! مشکل اینجاس.

-- نانام ، Jul 9, 2008 در ساعت 07:14 PM

پيام تهديد ايران اين است كه اگر امنيت ما از بين برود امنيت ديگران نيز از بين خواهد رفت . تو خود شرح مفصل بخوان از اين مجمل

-- مريم ، Jul 9, 2008 در ساعت 07:14 PM

خواهید دید که اخوندها تنگه هرمز را میبندند و انموقع است که برخی ها می فهمند که غرور و نخوت هم حدی دارد

-- پنجه خرس ، Jul 9, 2008 در ساعت 07:14 PM

فایده ی این بحث و این سؤال و جواب چیست؟مثلاً هدف این است که ایران باید تهدید بکند یا نکند؟ به نظرم اصلاً موضوع از جنس باید و نباید نیست. غریزه ی صیانت نفس هر کسی را وامی دارد که در حین احساس خطر چنگ و دندان نشان دهد و تهدید کند. خیلی طبیعی است که وقتی حاکمیت احساس تهدید می کند - با هماهنگی و بدون هماهنگی اش هم بی معناست- شروع به تهدید و رجز خوانی کند. موقعیت ایران بر تنگه ی هرمز یک موقعیت استراتژیک است، بدیهی ترین عکس العمل این است که در زمان احساس خطر این امر به رخ کشیده شود. طرف مقابل هم با آن چه در چنته دارد همین بازی را می کند. تحلیل از این ساده تر؟ البته پاسخگو ها هم بلاخره چون مورد سؤال قرار گرفته بودند پاسخ هایی بدیهی مطرح کردند، ولی انصافاً مطلبی وجود نداشت که بگویند.یعنی می شه گفت که سؤال چندان جالب نبود:" اگر تنگه هرمز بسته بشه نفت گرون می شه؟ "مسلماً کسی انتظرا نداره که ارزون بشه. این رو می گن خبر سازی و برنامه سازی زورکی.

-- مهدی ، Jul 9, 2008 در ساعت 07:14 PM

"ولی اقدام کویت و دیگر کشورهای خلیج (فارس) به نظر من از چندی قبل، نشان دهنده‌ی تلاشی است از سوی این کشورها که راه‌های دیگری را برای انتقال مفت پیدا بکنند. "
اشتباه تايپي دارد: انتقال نفت

در ضمن اميدوارم و خواهشمندم كه تو رو به هر كي دوست داريد، لطفن جنگ نشود!

--------------------------------------
زمانه: سپاس از تذکر شما
تصحیح شد

-- ماني جاويد ، Jul 10, 2008 در ساعت 07:14 PM

midunin tangeye hormoz cheghadr barike ? midunin ya nemidunin?!bastanesh ham kari nadareh. valie jangi sourat nakhahad gereft tamam.

-- alireza ، Jul 10, 2008 در ساعت 07:14 PM

حقیقت بخواهید من یکی از مخالفین سیاستتهای نظام هستم ولی اگر قراره جنگ بشه من از آنهایی هستم که 100٪ به جنگ میرم و از همه آنهایی که مثل من مخالف سیاست های نظام هستن میپرسم یک نوع نظر داریم و این نشون میده همه تو جنگ احتمالی مشارکت دارن و ایران میتونه مقابل امریکا مقاومت کنه و 100٪ میتونه تنگه هرمز رو طولانی مدت ببنده

-- محمد ، Jul 10, 2008 در ساعت 07:14 PM

از همه دوستان مي خوام سابقه جنگ جهاني دوم رو بخونن، خصوصا اون زماني كه آمريكا در سواحل نورماندي با 17000 كشتي حدود 34000 تانك و صدها هزار نيروي زميني رو پياده كرد! اين رو بهش ميگن تاريخ بيش از 60 سال پيش آمريكا. امروز كه جاي خودشو داره
اين تهديد ها و افزايش قيمت نفت هم براي جلوگيري از رشد سريع غول اقتصادي چينه كه متاسفانه با مركبي از خون جوانان ايراني نوشته ميشه

-- بنجامين ، Jul 10, 2008 در ساعت 07:14 PM

ایران در مورد بستن تنگه هرمز با هیچ کس شوخی ندارد و اگر این حرف را زده باید بدانیم که در صورت به خطر افتادن منافع ایران تنگه را خواهد بست. ایران دیگر ایران 30 سال پیش نیست. (بنازم غیرت و مردونگیتو )

-- محمد.ق ، Jul 16, 2008 در ساعت 07:14 PM